Józef Wilkowski urodził się 14 sierpnia 1889 roku w Zalesiu w powiecie strzeleckim. Po ukończeniu szkoły podstawowej, a później kursów rolniczych, został siłą wcielony do armii niemieckiej, z którą walczył na frontach I wojny światowej.
W 1918 roku powrócił do Zalesia, gdzie założył koło Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Bardzo szybko okazało się, że organizacja jest na tym terenie niekwestionowanym liderem popularności wśród młodych Polaków. W „Sokole” nie tylko krzewiono tężyznę fizyczną, prowadzono także ćwiczenia obronne, przygotowując się na nieuchronnie zbliżającą się walkę zbrojną.
Równolegle do „Sokoła” działał także w społeczności rolniczej organizując kółka w powiecie strzeleckim w ramach Związku Rolników Polskich. Był jednym z założycieli Stowarzyszenia Zakupu i Sprzedaży „Rolnik” w Strzelcach oraz Banku Ludowego „Rolnik”.
Od 1919 roku należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. Uczestniczył w przygotowaniach do pierwszego powstania śląskiego. Następnie kierował gminną strukturą Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Zalesiu.
Cieszył się ogromnym autorytetem wśród ludności polskiej. Pozwoliło mu to pełnić funkcję członka Powiatowej Rady Ludowej w Strzelcach [polska organizacja zrzeszająca partie polityczne działające w zaborze pruskim], a wkrótce także jej mężem zaufania, czyli reprezentant do kontaktów z centralą.
Walczył w III powstaniu śląskim, za co szykanami zmuszono go do wyjechania na tereny Polski. Zatrzymał się w Mysłowicach, gdzie został zastępcą prezesa Wojewódzkiego Zarządu Kółek Rolniczych.
Utworzenie Związku Polaków w Niemczech pozwoliło mu na powrót do Zalesia. Podczas zjazdu I dzielnicy ZPwN reprezentował ludność rejencji (powiatu) opolskiego.
Po powrocie kontynuował działalność narodową: reaktywował Bank w Strzelcach, przeprowadzał kursy rolnicze, działał w Chórze Męskim „Piast” i „Lutni”, a w jego domu prowadzono naukę języka polskiego, a także organizowano wieczorki poetycko-muzyczne oraz zajęcia dla dzieci i młodzieży.
W 1936 roku, po zakupieniu ziemi przez Związek Polaków w Niemczech, Wilkowski zajął się organizowaniem kursów rolniczych w ramach Górnośląskiego Zjednoczenia Rolników.
W Zalesiu mieszkał aż do wybuchu II wojny światowej. 11 września 1939 roku został aresztowany przez gestapo i osadzony w Buchenwaldzie, jego majątek skonfiskowano, a żonę z ośmiorgiem dzieci wysiedlono. Wilkowski przeżył pobyt w obozie. W Zalesiu mieszkał aż do śmierci 20 lutego 1967.
